Stwardnienie rozsiane SM (sclerosis multiplex) jest przewlekłym zaburzeniem, powodującym uszkodzenia struktur układu nerwowego. Na dzień dzisiejszy choroba niestety jest nieuleczalna. Istnieją jednak metody leczenia objawowego, a perspektywy dla Pacjenta, związane z rozwojem choroby, wcale nie muszą być złe – wiele osób doświadcza łagodnego jej przebiegu.
SM dotyka głównie osoby pomiędzy 20. a 40. rokiem życia, co nie oznacza, że na schorzenie nie cierpią również dzieci oraz osoby starsze. Stwardnienie rozsiane częściej atakuje kobiety.
Do choroby dochodzi na skutek inwazji komórek układu odpornościowego na własne struktury systemu nerwowego. Komórki nerwowe w organizmie otoczone są mieliną, odpowiadającą za przekazywanie impulsów nerwowych. Gdy zostaje ona uszkodzona, dochodzi do częściowego lub całkowitego przerwania przewodzenia nerwowego. W punkcie, w którym mielina została zdeformowana powstaje specyficzna blizna, zwana stwardnieniem. Jej obecność często upośledza lub nawet uniemożliwia przekazywanie informacji poprzez nerw.
Stwardnienie rozsiane – rodzaje
SM to choroba, która ma różne oblicza – istnieje kilka postaci schorzenia.
- Postać rzutowo- remisyjna.
Występuje najczęściej. Chory doświadcza okresów remisji (czasu bez odchyleń neurologicznych), przeplatanych epizodycznymi rzutami choroby (nowe objawy choroby bądź nasilenie istniejących). Trzeba wiedzieć, że podczas rzutu, trwającego kilka dni, tygodni a nawet miesięcy, mielina jest atakowana przez komórki odpornościowe. W trakcie remisji objawy ustępują, jednak po kilku rzutach, dochodzi do jej nieodwracalnego uszkodzenia, co skutkuje niepełnosprawnością. - Postać wtórnie postępująca.
Dotyka Pacjentów, u których po okresie rzutów i remisji, następuje stała progresja schorzenia, czyli narastają objawy neurologiczne. Na tym etapie widoczny jest brak okresów, podczas których choroba nie daje żadnych objawów. - Postać pierwotnie postępująca.
Ten rodzaj SM charakteryzuje się tym, że od momentu zachorowania, objawy choroby stopniowo nabierają na sile i stają się dla Pacjenta coraz bardziej uciążliwe. Pojawiają się nowe objawy, a stare nie ustępują. - Postać pierwotnie postępująca z rzutami.
Jest to najrzadsza postać SM. Zauważa się stały wzrost intensywności objawów choroby oraz epizodów rzutowych.
Stwardnienie rozsiane – przyczyny
Niestety nie są znane dokładnie przyczyny choroby. Istnieją teorie, mówiące o tym, że SM może wiązać się z nieprawidłowym funkcjonowaniem układu odpornościowego. Inne z kolei zakładają, że choroba zostaje wywołana czynnikami genetycznymi w połączeniu z uwarunkowaniami środowiskowymi. Niektórzy specjaliści twierdzą, że za pojawienie się schorzenia odpowiada również niski poziom witaminy D w organizmie. Zwraca się też uwagę, że czynnikami ryzyka SM są choroby tarczycy czy cukrzyca typu I.
Stwardnienie rozsiane – objawy
Objawy choroby bywają bardzo zróżnicowane. Ich występowanie zależy od miejsca, w którym dochodzi do uszkodzenia nerwu. Do najczęstszych symptomów schorzenia należą:
- Zaburzenia czucia: drętwienie, mrowienie objaw Lhermitte’a (Pacjent odczuwa „prąd elektryczny” w ramionach i plecach po przyciągnięciu podbródka do klatki piersiowej).
- Problemy z równowagą, zawroty głowy.
- Kłopoty z chodzeniem (niedowład, ciężkość nóg).
- Zaburzenia ostrości wzroku, podwójne widzenie, oczopląs.
- Ból neuropatyczny.
- Drżenie i skurcze mięśni, nieprawidłowe napięcie mięśniowe.
- Problemy z nietrzymaniem moczu i stolca, niemożność całkowitego opróżnienia pęcherza moczowego.
- Zaburzenia seksualne (problemy z erekcją, spadek libido).
- Napadowe zmęczenie bez wyraźnej przyczyny, które uniemożliwia wykonanie codziennych czynności.
- Lęk, depresja.
- Problemy z koncentracją.
- Zaburzenia snu.
Ciężko przewidzieć, jaki przebieg będzie miała choroba. Są Pacjenci, u których SM rozwija się bardzo powoli, po czym następuje gwałtowne nasilenie objawów. Bywa również, że stan chorego ulega stabilizacji i przez długie lata sprawność utrzymuje się mniej więcej na jednym poziomie.
Stwardnienie rozsiane – diagnostyka
Objawy choroby mogą świadczyć również o innych schorzeniach rozwijających się w organizmie. Dlatego jednoznaczną diagnozę co do SM powinien postawić neurolog. Po przeprowadzeniu wywiadu lekarskiego, specjalista dokonuje dokładnego badania neurologicznego Pacjenta i kieruje go na badanie rezonansem magnetycznym (MR). Cała procedura trwa około 10-30 minut i jest całkowicie bezbolesna. Na podstawie badania, neurolog określa precyzyjnie miejsce oraz rozmiar obszaru, gdzie nastąpiło uszkodzenie mieliny. Innym badaniem jest analiza czasu, który mózg Pacjenta potrzebuje na odebranie informacji (potencjały wywołane). Na jego głowę nakładane są specjale elektrody, które obrazują jak fale mózgowe odpowiadają na to co chory słyszy i widzi. Specjalista może również zlecić pobranie z kręgosłupa Pacjenta płynu mózgowo-rdzeniowego, a następnie poddanie go analizie. Wynik pokazuje, czy pojawiły się w nim określone przeciwciała, potwierdzające, iż system odpornościowy dokonał inwazji w obrębie centralnego układu nerwowego.
Stwardnienie rozsiane – leczenie
Niestety do tej pory nie został wynaleziony lek, który by całkowicie eliminował chorobę. Pacjentom można natomiast podawać środki, które opóźniają rozwój schorzenia i łagodzą jego objawy. Chorym najczęściej proponuje się leczenie immunomodulujące oraz immunosupresyjne. Leczenie rzutu SM to przede wszystkim przyjmowanie kortykosteroidów, które przyspieszają ustępowanie przykrych dolegliwości. Bardzo istotne jest leczenie objawowe (połączenie farmakologii, rehabilitacji oraz fizjoterapii), które w znacznym stopniu jest w stanie poprawić komfort życia chorego. Nie bez znaczenia jest prowadzenie przez Pacjenta właściwego trybu życia. Chory powinien dbać o odpowiednią dietę, unikać nadmiernego przemęczenia, stanów stresowych oraz zapalnych.
Czytaj również:
Choroba Parkinsona – przyczyny, objawy, leczenie
Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u lekarza. Pamiętaj, że w razie wystąpienie problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się ze specjalistą.
Data publikacji: 15.10.2023