Halux valgus to łacińskie określenie, oznaczające koślawość palucha, czyli dużego palca stopy. Dolegliwość ta, zwana potocznie haluksem, to deformacja stawu śródstopno-paliczkowego. Objawia się nienaturalnym skrzywieniem palucha w kierunku pozostałych palców. Jednocześnie, u jego podstawy (po zewnętrznej stronie), tworzy się uwypuklenie, powodujące opuchliznę oraz przewlekłe dolegliwości bólowe, utrudniające chodzenie.

Paluch koślawy – przyczyny

Kluczową rolę w powstawaniu schorzenia mają osłabione mięśnie stopy oraz nieprawidłowo zbudowana tkanka łączna. Istnieje kilka czynników, zwiększających prawdopodobieństwo wystąpienia schorzenia. Są to między innymi:

• Noszenie źle dopasowanego, ciasnego obuwia (zwłaszcza na wysokim obcasie) z wąskim, spiczastym czubkiem.
• Dziedziczność – deformacja palucha jest często przekazywana w rodzinie.
• Reumatoidalne zapalenie stawów.
• Praca związana z długotrwałym staniem czy dźwiganiem ciężkich przedmiotów.
• Nadwaga.
• Nadmierna długość palucha – tzw. stopa egipska.

U kobiet deformacja pojawia się kilka razy częściej niż u mężczyzn. Mają one znacznie słabszy układ mięśniowo-więzadłowo-stawowy stóp oraz zdecydowanie częściej noszą niewłaściwie dobrane obuwie.

Paluch koślawy – objawy

Symptomy rozwijającego się schorzenia nie należą do przyjemnych. Stopa powoli ulega wyraźnej deformacji, a Pacjent odczuwa ból, zlokalizowany w przodostopiu: początkowo podczas chodzenia, z czasem nawet w nocy. Pojawia się stan zapalny, skóra wokół stawu robi się czerwona.

Paluch koślawy – diagnostyka

Już na pierwszy rzut oka, ortopeda jest w stanie stwierdzić obecność schorzenia. Badaniem pomocnym przy określeniu stopnia deformacji palucha jest wykonanie zdjęć RTG. Specjalista określa położenie wszystkich kości stopy oraz dokonuje pomiaru ich kątów. To pozwala w dalszej kolejności na zaplanowanie optymalnego leczenia.

Paluch koślawy – leczenie zachowawcze

Jeśli deformacja palucha jest nieznaczna, lekarz może:

• Polecić redukcję masy ciała (o ile chory ma widoczną nadwagę).
• Skierować Pacjenta na rehabilitację.
• Zlecić noszenie odpowiedniego obuwia.
• Przedstawić propozycję zakupienia specjalnych wkładek ortopedycznych, plastrów, żelowych osłon na palucha czy aparatów korekcyjnych na noc.Postępowanie takie w niewielkim stopniu spowalnia postęp deformacji, ale może na jakiś czas skutecznie zmniejszyć dolegliwości bólowe.

Paluch koślawy – leczenie operacyjne

Wskazaniem do zabiegu jest przede wszystkim ból utrudniający noszenie obuwia a nawet poruszanie się. Celem operacji jest korekcja ustawienia palucha oraz usunięcie nadmiaru kości. Ortopeda dobiera odpowiednią metodę operacyjną, w zależności od stopnia deformacji stopy, chorób towarzyszących, stanu naczyń krwionośnych czy wieku Pacjenta. Lekarz może zadecydować o ingerencji jedynie w tkankę miękką; w innym przypadku konieczna może być chirurgia, obejmująca strukturę kości – specjalista dokonuje ich przecięcia (tzw. osteotomia). Stosowane są różne warianty operacyjne: technika Scarf, metoda Chevrona lub Kramera oraz różne ich modyfikacje.
Duża deformacja bardzo utrudnia zabieg, a często wręcz uniemożliwia zrealizowanie zadowalającej korekcji. Dlatego nie warto czekać ze zgłoszeniem się do lekarza.

Paluch koślawy – przeciwwskazania do zabiegu

Istnieją czynniki, które stanowią istotne przeciwwskazanie do przeprowadzenia operacji. Są to między innymi:

• Zaawansowana cukrzyca.
• Znaczna nadwaga.
• Schorzenia, które powodują zaburzenia przepływu naczyniowego w kończynach dolnych.
• Czynne infekcje skóry.
• Niezrośnięte przynasady kości śródstopia u młodych osób.

Paluch koślawy – przygotowania do zabiegu

Pacjent, który został zakwalifikowany do operacji, powinien wykonać badania diagnostyczne, zlecone przez lekarza prowadzącego. Jeśli choruje na schorzenia przewlekłe, musi również przedstawić zaświadczenie od specjalisty o braku przeciwwskazań do zabiegu. Konieczne jest poinformowanie lekarza o wszystkich przyjmowanych lekach – niektóre z nich na jakiś czas przed operacją trzeba odstawić.

Paluch koślawy – powikłania po operacji

Po zabiegu mogą wystąpić powikłania, do których zaliczamy:

• Zaburzenia gojenia się skóry.
• Zaburzenia zrostu kostnego.
• Sztywność palucha.
• Ból stopy.
• Długotrwały obrzęk.
• Nawrót deformacji.

Należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza w przypadku wystąpienia bólu i/lub opuchlizny łydki, duszności, bólu w klatce piersiowej z kaszlem oraz gorączki. Konsultacji ze specjalistą wymaga również wysięk z rany i nienaturalny kolor kończyny lub jej części.

Paluch koślawy – rehabilitacja po operacji

W pierwszym okresie po zabiegu, należy bezwzględnie stosować się do zaleceń lekarza. Szczególną uwagę trzeba zwrócić na higienę opatrunku – pod żadnym pozorem nie wolno go zamoczyć. Program ćwiczeń rehabilitacyjnych, przyspieszający powrót do zdrowia, powinien być ściśle zaplanowany przez lekarza prowadzącego i fizjoterapeutę. Nieprzestrzeganie zaleceń specjalistów zwiększa ryzyko powikłań.

Paluch koślawy – operacja w Krakowie

Semper Fortis zaprasza na konsultacje, dotyczące palucha koślawego. W naszej placówce, poradę można uzyskać również podczas e-konsultacji ortopedycznej. Wystarczy wysłać do nas zdjęcie stopy/palucha, by otrzymać wstępną diagnozę, dokonaną przez doświadczonego ortopedę. Specjalista zleci odpowiednie badania i zaproponuje optymalną drogę leczenia: zachowawczą bądź operacyjną. Zespół doświadczonych fizjoterapeutów zagwarantuje natomiast fachową rehabilitację.