ACL (ang. anterior cruciate ligament), czyli więzadło krzyżowe przednie w kolanie, mimo iż jest niewielkie, to pełni istotną rolę w utrzymaniu stabilności stawu. Jego kontuzja często wiąże się z długotrwałym leczeniem, a niekiedy z koniecznością przeprowadzenia operacji rekonstrukcyjnej za pomocą przeszczepu. Urazy ACL częściej występują u osób, uprawiających sport wysokiego ryzyka, jak np. piłka nożna, piłka ręczna, koszykówka czy narciarstwo.

Uszkodzenie ACL – przyczyny

Najczęstszą przyczyną urazu ACL jest gwałtowny obrót w kierunku wewnętrznej strony kolana przy ustabilizowanym podudziu. Uszkodzenia mogą być więc konsekwencją:

• Zmiany kierunku biegu w trakcie gwałtownego skrętu.
• Nagłego zatrzymania się podczas biegu.
• Nieprawidłowego zeskoku.
• Nieszczęśliwego upadku (np. podczas jazdy na nartach).
• Zderzenia z inną osobą lub przedmiotem.

Zerwanie ACL – objawy

W momencie zerwania więzadła krzyżowego przedniego, Pacjent odczuwa wyraźne „trzaśnięcie” oraz rwący ból w stawie kolanowym. W dalszej kolejności:

• Może pojawić się obrzęk, brak pełnej swobody ruchu oraz uczucie większej bądź mniejszej niestabilności podczas chodzenia.
• Opuchlizna stopniowo ustępuje, jednak pozostaje uczucie „uciekania” kolana.
• Zerwane więzadło nie boli, natomiast uciążliwość ta może pojawić się w wyniku nadmiernego przeciążenia stawu kolanowego.

Uszkodzenie ACL – diagnostyka

Długotrwała, postępująca w czasie niestabilność kolana może spowodować powstawanie wczesnych zmian zwyrodnieniowych oraz kolejne kontuzje stawu. Dlatego w przypadku wystąpienia silnych dolegliwości bólowych podczas urazu oraz poczucia braku kontroli nad kolanem, należy zgłosić się do ortopedy. Po przeprowadzonym wywiadzie z Pacjentem, lekarz diagnozuje jego nogę, wykonując między innymi test szuflady przedniej oraz test Lachmanna. Oba badania mają na celu stwierdzenie, czy doszło do uszkodzenia więzadła krzyżowego przedniego. Rezonans magnetyczny (MRI) doskonale obrazuje tkanki miękkie, dlatego specjalista zleci jego przeprowadzenie, w celu dokładnego rozpoznania stopnia kontuzji więzadła. Ortopeda może również wykonać badanie USG kolana oraz poprosić o zrobienie zdjęcia rentgenowskiego – ta ostatnia metoda diagnostyczna nie jest jednak wystarczająca, aby stwierdzić uszkodzenie ACL; ma ona na celu sprawdzenie, czy w obrębie kolana przy okazji nie doszło do złamania.

Uszkodzenie ACL – leczenie zachowawcze

Ortopeda może zadecydować o zastosowaniu metody zachowawczej, czyli leczeniu nieoperacyjnym ACL, jeśli:

• Badanie MRI wykazuje tylko częściowe uszkodzenie więzadła.
• Kolano jest stabilne.
• Pacjent nie uprawia sportów wysokiego ryzyka.
• Pacjent prowadzi raczej siedzący tryb życia.

Uszkodzone więzadło krzyżowe przednie wprawdzie nie zagoi się, jednak odpowiednie ćwiczenia mogą wzmocnić mięśnie, które po kontuzji ACL przejmują funkcję głównego stabilizatora stawu. Konieczne może stać się okresowe używanie ortezy, zabezpieczającej kolano przed niestabilnością.
Leczenie zachowawcze może być zastosowane również w przypadku całkowitego zerwania ACL, jednak staw kolanowy musi wykazywać bardzo dobrą kontrolę mięśniową, a Pacjent nie może odczuwać bólu przy nagłych ruchach skrętnych stawu.

Uszkodzenie ACL – leczenie operacyjne

Istotny jest fakt, że wskazaniem do operacyjnej rekonstrukcji uszkodzonego więzadła jest funkcjonalna niestabilność stawu kolanowego, a nie samo zerwanie ACL. Jeśli lekarz zadecyduje o operacji, to kontuzjowaną strukturę zastępuje przeszczepem – najlepiej sprawdza się fragment więzadła rzepki lub ścięgien , pobrany z ciała Pacjenta. Stanowi on swego rodzaju rusztowanie, na którym może wyrosnąć nowa tkanka więzadła. Zabieg wykonuje się metodą artroskopową: chirurg robi kilka małych nacięć, poprzez które do wnętrza kolana wprowadza kamerę oraz narzędzia, pomocne w rekonstrukcji ACL. Cała procedura odbywa się w znieczuleniu ogólnym lub podpajęczynówkowym – odpowiednią metodę wybiera lekarz anestezjolog, po wcześniej konsultacji z Pacjentem.

Rekonstrukcja ACL – powikłania po zabiegu

Jak każdy zabieg, artroskopowa rekonstrukcja więzadła krzyżowego przedniego niesie się za sobą ryzyko powikłań. Są to między innymi:

• Infekcja.
• Przemieszczenie, obluzowanie implantów, za pomocą których umocowany jest przeszczep.
• Krwiak śródstawowy, który z czasem wchłania się sam; niekiedy konieczna może okazać się punkcja.
• Ograniczenie ruchomości stawu – aby mu zapobiec, konieczna jest rehabilitacja po zabiegu.
• Postępujący brak stabilności w kolanie, wynikający z rozciągnięcia przeszczepu lub osłabienia innych więzadeł stawu.

Rehabilitacja po zabiegu rekonstrukcji ACL

W procesie dochodzenia do pełnej sprawności po operacji, konieczna jest ścisła współpraca Pacjenta z lekarzem prowadzącym oraz fizjoterapeutą. Początkowo, ze względu na spore ryzyko uszkodzenia przeszczepu, rekomendowane jest stosowanie stabilizatora stawu kolanowego. W dalszej kolejności wdrażana jest specjalistyczna rehabilitacja. Zestaw dedykowanych ćwiczeń należy wykonywać zgodnie z zaleceniem specjalisty, który dostosuje ich program do aktualnego stanu funkcjonalnego kolana.

Zabiegi artroskopowe ACL w Krakowie

Doświadczona kadra chirurgów Semper Fortis regularnie przeprowadza zabiegi rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego. Wiedząc, jak istotne dla Pacjenta po operacji jest wdrożenie odpowiednich ćwiczeń, nasza placówka zatrudnia wybitnych fizjoterapeutów w dziedzinie rehabilitacji kolanowej.