Kolonoskopia (wziernikowanie jelita grubego) to badanie, obrazujące kondycję dolnego odcinka układu pokarmowego i pozwalające na wczesne zdiagnozowanie rozwijającego się w nim nowotworu. Polega na wprowadzeniu przez odbyt do jelita grubego specjalnego wziernika i dokładnym obejrzeniu jego struktur.
Wskazania do kolonoskopii
Kolonoskopia zalecana jest osobom, które:
- Ukończyły 50 rok życia.
- Ukończyły 40 rok życia i mają co najmniej jednego krewnego pierwszego stopnia, chorującego na nowotwór jelita grubego.
- Mają minimum 25 lat i pochodzą z rodziny specjalnego ryzyka.
- Posiadają lub miały wcześniej usuwane polipy jelita grubego.
- Zauważyły krwawienia z odbytu.
- Cierpią na zaburzenia oddawania stolca (np. biegunki, zaparcia).
- Cierpią na choroby zapalne jelita grubego.
- Mają zdiagnozowane uchyłki jelita grubego.
W wielu przypadkach kolonoskopię wykonuje się jako podstawowe badanie diagnostyczne, wykrywające raka jelita grubego. Wziernikowanie wykazuje zmiany nowotworowe już we wczesnym stadium rozwoju, a to daje niemal stuprocentową szansę na pokonanie schorzenia! Należy pamiętać, że choroba tego narządu jest niezwykle podstępna, ponieważ przez długi czas nie daje żadnych objawów. Dlatego tak niezwykle ważna jest profilaktyka.
Przeciwwskazania do kolonoskopii
Niestety nie każda osoba może zostać poddana kolonoskopii. Do najczęstszych przeciwwskazań należą między innymi:
- Zaostrzenie chorób zapalnych jelita grubego.
- Objawy zapalenia otrzewnej.
- Zaburzenia krzepnięcia krwi.
- Podejrzenie perforacji przewodu pokarmowego.
- Ciężkie choroby serca oraz płuc.
- Ciąża (2 i 3 trymestr).
- Niedawno przebyta operacja w obrębie jamy brzusznej i/lub miednicy.
Jak przygotować się do kolonoskopii?
Przed przystąpieniem do wziernikowania jelita grubego, od Pacjenta wymagane jest zachowanie określonych procedur:
- Na 3-4 dni przed badaniem należy unikać spożywania maku, siemienia lnianego, owoców zawierających drobne pestki (winogrona, kiwi, truskawki itp.) oraz produktów o czerwonym zabarwieniu (np. buraki).
- W dniu poprzedzającym kolonoskopię, można zjeść lekkostrawne, ubogoresztkowe śniadanie (bulion, kisiel). Po południu należy zastosować zalecony przez lekarza środek przeczyszczający. Prawidłową reakcją na lek są wodniste wypróżnienia. Zalecane jest picie dużej ilości niegazowanej wody.
- W dniu badania należy być bezwzględnie na czczo, wodę można spożywać do 4 godzin przed kolonoskopią.
Ważne! Dokładną instrukcję postepowania przed kolonoskopią Pacjent otrzymuje od lekarza i musi się do niej bezwzględnie stosować. Osoby cierpiące na schorzenia przewlekłe (np. cukrzycę, padaczkę, choroby serca), wymagające regularnego zażywania leków, zostają poinformowane o sposobie ich dawkowania przed badaniem. To samo dotyczy Pacjentów, przyjmujących środki obniżające krzepliwość krwi, kobiet w ciąży oraz karmiących piersią.
Jak przebiega kolonoskopia?
W trakcie wizyty lekarskiej należy poinformować lekarza o wszelkich dolegliwościach układu pokarmowego oraz o wszystkich schorzeniach przewlekłych (cukrzyca, choroby serca, padaczka, jaskra itp.). Lekarz powinien wiedzieć również o skłonnościach Pacjenta do krwawień czy ewentualnej miesiączce.
Po przeprowadzonym wywiadzie lekarskim, Pacjent proszony jest o rozebranie się. Otrzymuje on specjalne, jednorazowe ubranie, które zapewnia możliwe jak największe poczucie intymności. Następnie kładzie się na boku z kolanami podciągniętymi w kierunku podbródka, a specjalista przystępuje do badania. Najpierw ogląda odbyt badanego (aby sprawdzić czy w jego okolicy nie ma ropni lub guzków krwawniczych), a następnie smaruje jego okolice specjalnym żelem znieczulającym.
Do przeprowadzenia kolonoskopii potrzebny jest specjalny, giętki wziernik (zwany kolonoskopem) o długości 130-200cm. To urządzenie, o grubości niewielkiego palca wskazującego, wprowadzane jest przez odbyt Pacjenta aż do jelita grubego. Tory wizyjne we wzierniku umożliwiają lekarzowi dokładne obejrzenie tego odcinka przewodu pokarmowego w odpowiednim powiększeniu na monitorze. Specjalista dokładnie ogląda błonę śluzową jelita. Podczas całej procedury, lekarz ma możliwość pobrania podejrzanych wycinków, celem późniejszego badania histopatologicznego. Jeśli to konieczne, wykonuje drobne zabiegi endoskopowe (np. wycięcie polipów, na bazie których może rozwinąć się nowotwór).
Kolonoskopia w znieczuleniu ogólnym
Nie ma co ukrywać, wziernikowanie jelita nie należy do badań przyjemnych. Na dolegliwości bólowe skarżą się głównie osoby szczupłe. W niektórych przypadkach badanie można przeprowadzić pod płytką narkozą, niewymagającą założenia rurki dotchawiczej. Badanemu zostaje podany dożylnie środek usypiający.
Po badaniu kolonoskopii
Zaraz po przeprowadzonym wziernikowaniu, Pacjent może odczuwać wzdęcia i kurczowe bóle brzucha. Po kolonoskopii nie należy wstrzymywać gazów. Zalecana jest dieta lekkostrawna, o terminie przyjęcia pierwszego posiłku poinformuje lekarz. Po zakończeniu badania (przez około 12 godzin), należy zrezygnować z prowadzenia samochodu, gdyż sprawność psychofizyczna Pacjenta może być upośledzona.
Powikłania po kolonoskopii
Kolonoskopia to badanie inwazyjne, po przeprowadzeniu którego Pacjent może odczuwać okresowe dolegliwości. Należą do nich między innymi:
- Biegunka, będąca często jeszcze konsekwencją działania środka przeczyszczającego, który Pacjent musi przyjąć przed badaniem.
- Ból i napięcie brzucha.
- Wzdęcia.
- Krew w stolcu.
- Temperatura.
Żadnego z powyższych objawów absolutnie nie należy lekceważyć. W razie wystąpienia dolegliwości należy niezwłocznie skontaktować się z lekarzem.
Czytaj również:
Gastroskopia- wskazania i przebieg
Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u lekarza. Pamiętaj, że w razie wystąpienie problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się ze specjalistą.
Data publikacji: 22.10.2023