Gastroskopia (zwana również panendoskopią) to badanie, pozwalające ocenić kondycję elementów górnego odcinka przewodu pokarmowego. To jedna z najskuteczniejszych metod diagnozowania chorób i zmian występujących w przełyku, żołądku oraz dwunastnicy. Umożliwia wykrycie polipów, ciał obcych w przewodzie pokarmowym, stanów zapalnych i nowotworowych błony śluzowej lub narządów.
Oprócz gastroskopii diagnostycznej, współczesna medycyna oferuje również badanie zwane gastroskopią terapeutyczną, obejmującą zabiegi, takie jak np.: poszerzanie zwężeń, tamowanie krwawień górnego odcinka przewodu pokarmowego, usuwanie polipów itp.
Wskazania do gastroskopii
Wskazaniami do przeprowadzenia badania są:
- Trudności w połykaniu.
- Częste zgagi.
- Przewlekłe zapalenie żołądka.
- Nawracające wymioty.
- Krwawienia z górnego odcina przewodu pokarmowego.
- Niedokrwistość.
- Niekontrolowana utrata masy ciała.
- Podejrzenie obecności ciał obcych w przewodzie pokarmowym.
- Występowanie w rodzinie nowotworów górnego odcinka przewodu pokarmowego.
- Dolegliwości bólowe w okolicy nadbrzusza.
- Częste odbijanie i uczucie pełności po posiłku.
Przeciwwskazania do gastroskopii
Przeciwwskazaniem do gastroskopii są poważne choroby, takie jak: ciężka niewydolność lub zawał serca, niewydolność oddechowa, ostry zespół wieńcowy. Zabieg nie jest polecany również osobom, u których występuje podejrzenie perforacji przewodu pokarmowego.
Jak przebiega gastroskopia?
Gastroskopia to badanie endoskopowe, podczas którego do organizmu Pacjenta, poprzez usta, wprowadzony zostaje endoskop – cienka, giętka rurka z zainstalowanym urządzeniem optycznym oraz sterylnymi szczypczykami. Narzędzie pokonuje dystanse przewodu pokarmowego, obrazując specjaliście struktury, niedostępne dla oka.
Przed rozpoczęciem zabiegu, należy poinformować lekarza o ewentualnym uczuleniu na leki – przede wszystkim chodzi o te, stosowane do miejscowego znieczulenia gardła. Czasami niezbędne jest podanie środków uspokajających, szczególnie przy terapeutycznych zabiegach endoskopowych.
Na początku, Pacjent zostaje poproszony o usunięcie z jamy ustnej ruchomych protez zębowych (jeśli je posiada) i położenie się na lewym boku. Przed zabiegiem, jego gardło zostaje znieczulone aerozolem, zmniejszającym uczucie dyskomfortu. Między szczęki badanego zakłada się specjalny, plastikowy ustnik. W momencie wprowadzania do jamy ustnej endoskopu, lekarz może poprosić Pacjenta o wykonanie ruchu połykowego, aby ułatwić przemieszczanie się narzędzia. To zazwyczaj mało przyjemny moment, jednak doświadczony specjalista może znacznie usprawnić proces wprowadzania urządzenia do wnętrza organizmu badanego, zalecając mu spokój i regularne oddychanie. Zabieg zazwyczaj trwa od kilku do kilkunastu minut; podczas jego przebiegu lekarz wnikliwie obserwuje górną część układu pokarmowego Pacjenta. Czasami niezbędne staje się pobranie wycinków do badania histopatologicznego (tzw. biopsja endoskopowa) oraz wykonanie testu ureazowego, w kierunku obecności bakterii Helicobacter pylori.
Gastroskopia w znieczuleniu ogólnym
Kontrowersje może budzić kwestia znieczulenia ogólnego, podczas którego przeprowadzone jest badanie. Takie rozwiązanie powinno być stosowane w sytuacjach wyraźnie uzasadnionych. Błędem jest wymuszanie na lekarzu narkozy, jeśli nie ma ku temu wyraźnych wskazań.
Czy gastroskopia boli?
Choć panendoskopia nie jest dla Pacjenta zabiegiem komfortowym, to prawidłowo przeprowadzona nie powinna wywoływać dolegliwości bólowych. Badaniu towarzyszy jednak bardzo nieprzyjemny odruch wymiotny, niekiedy również występuje odbijanie powietrzem. Podstawową kwestią, gwarantującą sukces, jest pozytywnie nastawienie, obdarzenie personelu medycznego zaufaniem oraz współpraca z przeprowadzającym zabieg.
Powikłania po gastroskopii
Panendoskopia, jak niemal każde badanie endoskopowe, obarczona jest możliwością wystąpienia powikłań. Są to między innymi:
- Uczulenie na środek znieczulający.
- Krwiak w miejscu wkłucia (przy znieczuleniu dożylnym).
- Ból gardła.
- Powikłania sercowo-naczyniowe (głównie u osób cierpiących na choroby serca, Pacjentów starszych oraz z niskim ciśnieniem).
- Niewielkie uszkodzenie ściany przewodu pokarmowego.
- Niewielkie krwawienia z przewodu pokarmowego.
- Problemy z połykaniem.
Należy pilnie zgłosić się do lekarza, jeśli po badaniu pojawią się:
- Wymioty z domieszką krwi.
- Czarny stolec.
- Gorączka i/lub dreszcze.
- Silny ból w okolicy brzucha.
Czytaj również:
Sigmoidoskopia – wskazania. Jak przebiega badanie?
Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u lekarza. Pamiętaj, że w razie wystąpienie problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się ze specjalistą.
Data publikacji: 24.09.2023