Dna moczanowa (inaczej artretyzm, podagra) to schorzenie, polegające na odkładaniu się nadmiaru kryształków moczanu sodu w organizmie chorego na skutek zwiększonego stężenia kwasu moczowego. Kryształki narastają, a ich ostre krawędzie niszczą tkanki, wywołując stany zapalne, najczęściej w stawach. Jakie są przyczyny i objawy dny moczanowej? Na czym polega leczenie?

Dna moczanowa – etapy rozwoju

Choroba ma charakter przewlekły i dotyka głównie mężczyzn w wieku średnim oraz starszym, ale również diagnozowana jest u kobiet po menopauzie. Dna moczanowa charakteryzuje się następującymi etapami rozwoju:
• Okres I – poziom kwasu moczowego jest podwyższony, ale choroba nie daje żadnych objawów.
• Okres II – pojawiają się napady ostrego zapalenia stawów.
• Okres III – międzynapadowy.
• Okres IV – schorzenie jest zaawansowane, chory cierpi na przewlekle zapalenie stawów.

Dna moczanowa – przyczyny

W zależności od przyczyny powstania choroby, wyróżniamy jej dwie odmiany:

• Pierwotna dna moczanowa – zaburzenie metabolizmu, mające charakter genetyczny. Organizm chorego produkuje zbyt dużą ilość kwasu moczowego, którego nie jest w stanie skutecznie wydalić.
• Wtórna dna moczanowa – jest efektem niezdrowego trybu życia, nieprawidłowego żywienia oraz przewlekłych chorób. Rozwojowi schorzenia sprzyja między innymi nadużywanie alkoholu, nadwaga, nadciśnienie tętnicze, zaburzenia lipidowe oraz przyjmowanie leków, zwiększających stężenie kwasu moczowego.

Dna moczanowa – objawy

Artretyzm często przez wiele lat rozwija się bezobjawowo. Zwykle pierwszym niepokojącym symptomem jest bolesne zapalenie stawu, najczęściej podstawy palucha u stopy, choć choroba może atakować również inne stawy (np. skokowy, kolanowy, nadgarstka). Rzut ma miejsce zazwyczaj w nocy lub wczesnym rankiem. W miarę upływu czasu, ból staje się coraz bardziej intensywny. Staw robi się ciepły, obrzęknięty, widoczne jest ograniczenie jego ruchomości. Pokrywająca go skóra jest błyszcząca i silnie napięta. Często pojawia się gorączka oraz dreszcze. W ciągu kilku – kilkunastu dni dolegliwości mijają, ale jeśli choroba nie jest leczona, to szybko znów daje o sobie znać. Ataki stają się częstsze i obejmują kolejne stawy. W przypadku gdy dna moczanowa wkracza w fazę przewlekłą, dochodzi do zniekształceń stawów, niesprawności oraz zajęcia innych narządów, np. nerek. Na skórze oraz na narządach wewnętrznych powstają tzw. guzki dnawe, które z czasem może dotknąć stan zapalny.

Dna moczanowa – diagnostyka

W przypadku wystąpienia objawów charakterystycznych dla choroby, należy udać się do lekarza reumatologa. Po przeprowadzeniu wywiadu lekarskiego, specjalista kieruje Pacjenta na badania, w celu ustalenia stężenia kwasu moczowego w surowicy krwi. Niestety bywa i tak, że jego poziom (mimo choroby) mieści się w normie, co utrudnia diagnozę. Dlatego, w celu potwierdzenia dny moczanowej, lekarz zazwyczaj decyduje się na przeprowadzenie dodatkowych badań: ocenę ilości kwasu moczowego wydalanego z moczem w ciągu doby, ocenę składu płynu stawowego pod mikroskopem, RTG, USG, tomografię komputerową czy rezonans magnetyczny.

Dna moczanowa – leczenie

W przypadku pojawienia się pierwszych symptomów choroby, należy szybko reagować. Wprawdzie dna moczanowa jest schorzeniem nieuleczalnym, ale są sposoby na łagodzenie jej skutków oraz minimalizowanie wystąpienia kolejnych ataków. W pierwszej kolejności, Pacjent musi zadbać o zmianę trybu życia, zwłaszcza powinien zwrócić uwagę na prawidłową dietę. Często niezbędne jest wdrożenie leczenia farmakologicznego (kolchicyna, niesteroidowe leki przeciwzapalne, glikokortykosteroidy). Polecone przez reumatologa środki łagodzą ból i dolegliwości związane z rozwojem choroby oraz zmniejszają stężenie kwasu moczowego we krwi.

Dna moczanowa – dieta

W leczeniu artretyzmu podstawę stanowi właściwie dobrany jadłospis. Chorym na dnę moczanową nie poleca się spożywać następujących produktów:

• Mięso i przetwory, takie jak: dziczyzna, wędliny, podroby, konserwy, mięsne wywary, galarety.
• Produkty mleczne takie jak: ser biały tłusty, żółty ser, ser pleśniowy, ser topiony.
• Ryby z rodziny śledziowatych, ryby wędzone i w konserwie.
• Kukurydza, szczaw, szpinak, niektóre rodzaje grzybów.
• Warzywa strączkowe.
• Owoce morza.
• Słodkie napoje.
• Marynaty.
• Rabarbar.
• Masło, smalec, słonina (dieta bogata w tego rodzaju tłuszcze powoduje wchłanianie zwrotne moczanów w kanalikach nerwowych).
• Alkohol.
• Mocna czarna herbata.
• Kakao.
• Ostre przyprawy.

Dieta chorego na artretyzm powinna być bogata w wodę, która przyspiesza wydalanie kwasu moczowego z organizmu. Należy spożywać dużą ilość warzyw. Warto zadbać, aby w codziennym jadłospisie nie brakło pełnoziarnistego pieczywa, kaszy, makaronu, ryżu, chudego sera, jogurtów, mleka, olejów roślinnych oraz ryb, takich jak dorsz, mintaj czy sandacz. W ograniczonych ilościach należy spożywać drób, wołowinę oraz wieprzowinę (mięso najlepiej gotować). Należy również pamiętać, aby jadać regularnie, najlepiej 4-5 posiłków dziennie, przy czym ostatni należy spożyć około 3-4 godzin przed snem. W leczeniu choroby niezwykle istotne jest utrzymywanie prawidłowej masy ciała, ale odchudzanie musi być przeprowadzone z wielką ostrożnością – drastyczna dieta może przyczynić się do napadu artretyzmu.

Czytaj również:

Dieta w niedoczynności tarczycy

Powyższa porada jest jedynie sugestią i nie może zastąpić wizyty u lekarza. Pamiętaj, że w razie wystąpienie problemów ze zdrowiem należy bezwzględnie skonsultować się ze specjalistą.

Data publikacji: 13.01.2024